سپهری شاعر دوران معاصر ما از کسانی است که توانسته در سلوک خود با طبیعت،پیوند برقرار کندو از این طریق معشوقه های غزل فارسی را که جانفزایی شان در ظاهر محدود به خط و خال و چشم و ابرو می شد به سمت طبیعت سوق دهد تا عناصر حیات بخش زندگی مثل آب،درخت ،گیاهان و گل ها در شعرش روح فزا باشند.او توانست از طریق طبیعت خود را با بی کرانگی کل مرتبط کند.می گوید:...من پر از نورم و شن/و پر از دارو درخت/پرم از راه از پل از رود از موج/پرم از سایه برگی در آب...

این نوشتار یک بررسی نماد شناسانه بر شعر سهراب سپهری استکه از منظر حضور نمادین برخی از صور خیال که در عالم واقع،ما به ازای آن ها را گل می نامیم،مروری به برخی از شعرهای سهراب کرده است.

نیلوفر

گلی که بیشترین تاثیر گذاری و کاربرد را در شعر سپهری دارد،نیلوفر است. نیلوفر از گل هایی است که به علت خصوصیات خاص خود در طبیعت باعث شده است که خصوصا در دین بودا نمادین به حساب آید،البته نمی توان قدمت و تاثیر گذاری نیلوفر را محدود به بودا کرد زیرا در اسطوره های ایرانی داریوش در یک دستش عصای شهریاری دارد و در دست دیگرش گل نیلوفر آبی و یا در اساطیر کهن هندینیلوفر نشانه ی بزرگ آفرینش بوده است.

برای این گل با توجه به خصوصیات خاص اش اعتقاداتی نیز ایجاد شده است.اگر چه نیلوفر هر روز با طلوع خورشید باز و با غروب آن بسته می شود ولی صاحب برهان می آورد که:وقتی این گل بسته می شود پرنده ای داخل این گل می رود و صبح در هنگام باز شدن پرنده از آن بیرون می پرد،بدون اینکه هیچ آسیبی ببیند.

نیلوفر عموما نماد عارفی است که توانسته خود را از پستی ها و آلودگی های مادی رها کند ،بدون آنکه وجود پاکش در این رهایی آغشته به کثافت ها شده باشد زیرا نیلوفر هم از مرداب سر بیرون می کشد ،بدون اینکه ذره ای گلبرگ هایش با لجن ها آلوده شده باشد.این گل وقتی خود را از لجن زار بیرون می کشد می تواند سهمش را از آفتاب بگیردو شکوفا شود و این همانند نتیجه ی دریافت های یک عارف پس از رسیدن به منبع حقیقت است.

در شعر نیلوفر ،سپهری برای نخستین بار به طور مستقیم به این گل اشاره می کند که شاید بتوانیم بگوییم که این شعر آغازگر دوره ی آشنایی او با بودیسم است.

از مرز خواب می گذشتم

سایه تاریک یک نیلوفر

روی همه این ویرانه ها فرو افتاده بود...

در اینجا نیلوفر نماد شک.فایی و بیداری است که نوید رهایی از اندیشه سود و زیان زندگی را به شاعر می دهد و بعد سپهری در مسیر عرفان ،رهرویی می شود که با شناخت های اصیل از پستی ها رها می شود.

سهراب سپهری سنگینی عصر جدید را می فهمد و راه رهایی از آن و غرق نشدن را در پیوستن به عرفان می داند:

کار ما شاید این است

که میان گل نیلوفر و قرن

پی آواز حقیقت باشیم.

گل نیلوفر رمز عرفان است و چون روی آب مرداب می ماند اما خیس نمی شود رمز انقطاع است. او در این بخش آخر از صدای پای آب می خواهد بگوید که شاید ما در این عصر معراج پولاد و اصطکاک فلزات باید حداقل به دنبال نشانه ای از حقیقت باشیم.

شقایق یا لاله

یکی دیگر از گل هایی که بسیار در شعر او به کار رفته است گل شقایق (لاله)است. لاله گلی سرخ رنگ به شکل جام است و در عربی شقائق و شقائق النعمان نامیده می شود. نعمان در عربی به معنی خون است. این گل چنان در نظر شاعران پر اهمیت است که اگر چه شاعری در محیط خشک و بیابانی زندگی می کرد ولی انواع لاله ها را می شناخت.مثلا در این شعر...روی شن ها هم ،نقش های سم اسبان سواران ظریفی است که صبح،به سر تپه معراج شقایق رفتند...